Kundizzjoni komuni ħafna lokalment hija dik tal-pressjoni għolja.
Imma xi tfisser li persuna jkollha pressjoni għolja?

Il-pressjoni tad-demm hija relatata mas-sistema kardjovaskulari li tikkonsisti fil-qalb, l-arterji u il-vini tal-ġisem. Il-qalb hija il-pompa li tiċċirkola id-demm madwar il-ġisem. Dan huwa neċessarju il-għaliex
id-demm iġorr l-ossiġnu u nutrijenti li għandna bżonn kif wkoll jeħles
mill-kimiċi li m’għandniex bżonn fosthom id-dijossidu tal-karbonju.

L-arterji jġorru id-demm bl-ossiġnu u n-nutrijenti filwaqt li l-vini iġorru
id-demm li jkun irid jiġi iffiltrat minn organi oħra bħal pulmun u l-fwied.

Il-pressjoni hija neċessarja sabiex id-demm jiċċirkola mal-ġisem, iżda meta dan jiġri kontinwament b’rata għolja hemmhekk il-persuna tiżviluppa
il-kundizzjoni magħrufa bħala il-pressjoni għolja.

X’jikkawża dan?

• Dieta li tikkonsisti f’ħafna melħ u xaħmijiet. Ix-xaħam jiddepożita
  fil-ġnub ta’ l-arterji matul iż-żmien u jirriżulta fi djuq – għalhekk ikun jinħtieġ li d-demm jiġi ippumpjat bi pressjoni aktar għolja
• Storja fil-familja ta’ pressjoni għolja jew ta’ kolesterol għoli
• Kawża ta’ kundizzjonijiet oħra ta’ saħħa bħal problemi fil-kliewi u dijabete
• Nuqqas ta’ eżerċizzju fiżiku
• Obesita’
• Stress
• Teħid tat-tabakk u x-xorb alkoħoliku
• L-eta’ – hemm tendenza li persuni anzjani jiżviluppaw pressjoni għolja

X’inhuma is-sintomi ta’ pressjoni għolja?
Il-pressjoni għolja tista’ iddum snin sakemm persuna tinduna b’din
il-problema il-għaliex ma jkollha l-ebda indikazzjoni.

Uħud mis-sintomi jinkludu:

• Uġiegħ ta’ ras frekwenti
• Tinfaraġ spiss
• Ħmura fl-għajnejn
• Ħmura tal-ġilda fil-wiċċ
• Sturdament
• Problemi fil-viżta
• Rass fis-sider
• Il-qalb tħabbat b’rata aktar mgħaġġla
• Attakk nervuż u persuna togħroq aktar

Bosta spiżeriji u kliniċi joffru is-servizz li jkejlu il-pressjoni fid-demm kif ukoll ir-rata li biha tħabbat il-qalb. Dan jista’ wkoll faċilment isir id-dar. Tajjeb ngħid li dan it-test ma jinvolvix xi titqiba iżda sempliċiment persuna tiġi mlibbsa faxxa ma’ l-id li tkun imqabbda ma’ magna li tippressa fuq l-id
filwaqt li tkun qegħda bilqiegħda. Tajjeb li qabel ma jsir dan it-test ma tkunx saret attivita’ fiżika qawwija il-għaliex dan jista’ jirriżulta f’riżultat skorrett.

Il-kejl tal-pressjoni normalment għandu jkun 120 fuq 80 millimetri ta’ merkurju (120/80 mmHg) filwaqt li għal persuni li jbatu mid-dijabete
in-normal jista’ ikun daqxejn aktar (140/90 mmHg).

Kumplikazzjonijiet ta’ pressjoni għolja jinkludu attakk tal-qalb, puplesija, problemi fil-kliewi kif wkoll fil-viżta.

Kif nistgħu innaqqsu il-pressjoni għolja?

• Nagħmlu aktar eżerċizzju fiżiku
• Tnaqqis fil-piż
• Dieta bilanċjata ftit li xejn melħ u preservattivi
• Tnaqqis fit-teħid tat-tabakk u alkoħol
• Tnaqqis ta’ stress permezz ta’ meditazzjoni jew xi passatemp

Pressjoni għolja li ma tiġix regolata minn dawn il-miżuri imsemmija tkun tinħtieġ li tiġi regolata permezz tal-mediċini. Huma bosta il-mediċini disponibbli lokalment sabiex jirregolaw din il-kundizzjoni, liema mediċini jridu jiġu preskritti minn tabib. Intenni bħal dejjem li m’għandna qatt
nagħtu mediċini għal xi kundizzjoni komuni lil persuni oħra, il-għaliex kull persuna għandha l-istorja medika tagħha u mediċina li tkun effettiva fuq xi ħadd mhux bilfors tkun ta’ ġid għal ħaddieħor.

L-Ispiżjara Kathryn Galea